19. Korrika: EUSKAHALDUNDIA!

Hamaika egunez, Euskal Herriko bazter guztiak zeharkatuko ditu Korrikak martxoaren 19tik 29ra. Euskararen aldeko lasterketak Urepelen emango ditu lehendabiziko urratsak eta martxoaren 29an iritsiko da helmugara.

Oraingoan, Bilbon jasoko du merezitako gorazarrea. Arangoiti auzotik sartu, eta bost orduko bidea eginda, Arriagan bukatuko da, 12:30ean.

Bizkaiko Foru Aldundiak ere euskararen erabilera sustatzen du, eta horren adierazgarririk nabarmenenak dira EraMiak bultzatzeko egitasmoa, langileen esfortzua euskara lan eta zerbitzu hizkuntza moduan erabiltzeko, eta Korrika izan den bakoitzean Aldundiko langileok kilometroa erostea.


Gizarte Ekintza Sailean, GUFEn eta Nekazaritza Sailean grabatutako bideoa da langileek egiten duten ahaleginaren seinale (Atarilekun dago). Euskara Zuzendaritzak aitortu egin nahi die euskara lanean erabiltzeko eta zerbitzua euskaraz emateko egiten duten ahalegina.

Medikua, ona eta euskalduna!

Mitoak suntsituz: medikua, ona ala euskalduna?

2015-03-12 / Iñaki Santamarina Renteria - Medikuntza ikaslea EHUn, www.berria.eus

Nik ez dut nahi euskaraz dakien mediku bat, medikuntzaz dakien bat baizik». Zenbat aldiz entzun ote dugu esaldi hau, horren tranpatia den esaldi hau. Badirudi baldintza biak betetzea ezinezkoa dela. Jakintza gehiegi izango da pertsona bakarrarentzat agian, medikuntza eta euskara. Ezinezkoa zeharo.

Hainbat urtetan saldu digute aitzakia hau, gure osasun sistema euskalduntzeko beharra ikusten dugunoi ahoa itxi nahian. Nolabaiteko prestigio-kentze kanpaina baten gisara ulertzen dut nik, norbere osasuna arriskuan ikustearen beldurraz baliatu eta gizarteari mediku euskaldunen beharra dagoela zalantzan jartzeko. Paziente bati aukeraketa moduan azaltzen diote egoera. Medikua, ona ala euskalduna. Jakina, gaixorik dagoen pertsona batek bere osasuna du kezka nagusi momentu horretan, eta tratua euskaraz jasotzearen nahia bigarren plano batera pasatzen da. Badirudi medikua ona eta euskalduna izatea kontu zaila dela. Hala ere, prestigio-kentze kanpaina hau ez da medikuetara soilik mugatzen, tamalez. Medikuntza euskaraz ikasten ari garenok ere mespretxuzko erasoak jasan behar izaten ditugu oso maiz.

Medikuntza ikasketak euskaraz errazagoak direla egozten digute, besteak beste, gaztelerazko ikasle eta irakasle batzuek; gure prestakuntza medikoa kaxkarragoa dela hitz-erdika esanez eta gizarteari ere hori sinetsaraziz. Nire zalantzak dauzkat salaketa hauek ezjakintasunak eragindagoak diren edo oso garbiak ez diren beste tankera bateko interesak dauden guztiaren atzean. Zalantzarik sortzen ez duena, ordea, euskarazko medikuntza ikasketei ospe hau ematearen ondorioa da. Aztertzen hasiz gero, segituan konturatuko gara nolako kaltea sortzen ari garen osasun sistemaren euskalduntze prozesuari halako mitoak salduta eta sinistuta. Eskolaratzea eta batxilergoa euskaraz egin dituzten ikasle asko eta askok medikuntzako matrikula gazteleraz egiten dute. Ondorioz, eskolan eta institutuan lortutako euskara maila galtzen dute, eta mediku izatera iristean elkarrizketa bat euskaraz mantentzea ezinezko suertatzen zaie hainbati.

Ziur nago gazteleraz matrikulatzen diren ikasle hauek, puntu bateraino behintzat, beraien erabakiak izango duen ondorioaz jakitun direla. Badakite euskara maila galduko dutela, baina ez dute bestelako kalterik aurreikusten. Izan ere, gizartean medikuek euskaraz ez jakitea nahikoa onartuta dago, nahiz eta askok nahiago luketen medikuarekin euskarazko harremana izatea. Horrela bada, medikuntza euskaraz ikasteari ez die onura berezirik ikusten; bai, ordea, arazo eta kalte ugari, zentzu gabeko zurrumurruetan oinarrituta egon arren.

Euskaraz jakinda gazteleraz ikasteko hautua egiten duten ikasleek hainbat zalantza izaten dituzte matrikula egiteko orduan. Euskaraz ala gazteleraz ikastea aukeratu behar dutenean, zenbait mitorekin topo egin, eta, azkenean, erdaraz ikastea erabakitzen dute. Euskarazko irakasleak txarragoak direla entzuten da; ikasmateriala kaxkarra dela; prestakuntza gazteleraz hobea dela; ikasgai batzuk gazteleraz egin behar direnez, hasieratik dena gazteleraz egitea logikoagoa dela; MIR azterketa gazteleraz izanik, euskaraz ikasteak ikasleon emaitza akademikoari kalte egiten diola... Funtsean, gradua gazteleraz ikasita, prestakuntza mediko hobea jasoko den sinesmena dago zabalduta, eta, gure etorkizuneko lanbidea jokoan dugunez, badaezpada ere, zurrumurruei kasu egin, eta gaztelerazko klasean ematen dute izena ikasle hauek.

Egia da batzuetan euskaraz ikasteak zailtasun gehigarriak jartzen dizkigula ikasleoi, diglosia egoera duen hizkuntza gutxitua izanik erraztasunik ez baitago. Hala ere, ulertezina eta onartezina egiten zait gure ikasketen maila zalantzan jartzea. Ez da egia euskaraz ikasten dugunok prestakuntza eskasagoa dugula, inondik inora ere ez. Horren adibide garbi ditugu azken egunetan argitaratu diren aurtengo MIR azterketako behin-behineko emaitzak. 12.000 mediku baino gehiago aurkeztu ziren prestakuntza espezializatuko postu bat lortzeko egiten den estatu mailako azterketa honetara, eta lehenengo hamar postuetan EHUn euskaraz ikasitako bi ikasle daude. Hau da, estatu espainiar osoko lehenengo hamar postuetako %20 euskaraz ikasi duten ikasleek bete dituzte. Gure prestakuntza horren txarra ez den seinale.

Gure inguruan urteetan euskararen aurka eraikitako mito ugari daude, eta horiek suntsitu beharra dago. Mediku euskaldunak behar ditugu osasun sistema elebiduna lortzeko bidean aurrera egin nahi badugu, eta, horretarako, euskaraz ikastera animatu behar ditugu ikasleak. Etorkizuneko ikasleei ulertarazi behar diegu pazienteekiko errespetuzko jarrera dela euskaraz ere mintzatzeko gai izatea. Mediku eta pazientearen arteko harremanak berebiziko garrantzia du sendaketa prozesuan, eta komunikazioa ez da behar bezalakoa izango pazientearen hizkuntza eskubideak urratzen baditugu.

Mitoak mito dira, besterik ez. Euskarazko ikasketak gaztelerazkoak bezain onak dira eta prestakuntza berbera da, desberdintasun batekin: «Medikua, ona ala euskalduna?» galderari, «medikua, ona eta euskalduna» erantzun ahalko diogu guk, medikuntza euskaraz ikasten dugunok

2015eko martxoaren 5eko Batzordea

Gaurko batzordean 7 kasu aurkeztu dituzte medikuek eta gizarte langileek. Ahoz denak euskaraz eta idatziz 6 txosten euskaraz eta 1 gaztelaniaz. Jarraian aste honetako txostenetan agertu zaizkigun gauzarik interesgarrienak:

Hiztegia

- Adenoma de próstata = Prostatako adenoma
- Atención temprana = Laguntza goiztiar
- Distocia = Distozia (Distozia soziala)
- Escoliosis = Eskoliosi (zifo-eskoliosi larria)
- Hepatitis = Hepatitis (Hepatitis C = C hepatitisa)
- Infección de orina = Gernu-infekzio (errepikapenezko gernu-infekzioa)
- Popliteo = Popliteo
- Retención de orina = Gernu-erretentzio
- Síndrome de Korsakoff = Korsakoff sindrome
- Traumatismo =  Traumatismo (kirol-traumatismo)
- Úlceras por presión = Presioak eragindako ultzerak
- Vértigo = Bertigo (bertigo periferikoa)