Gaur, Berrian agertutako iritzi artikulua ekarriko dut hona. Askotan kategoriak egiteko joera dugu, eta batzuetan kategorizazio horiek mesedegarriak izan beharrean, kaltegarriak dira. Ematen du, edo agian da nire pertzepzioa, "euskaldunberri" bati zerbait falta zaiola, hau da, gidabaimena ateratzen dugunean, L ospetsua jartzen digute beste gidariengandik bereizteko, horrek dakarrenarekin. L horrek adierazten du oraindik ez dela gidari osoa, trebea, eta gidariberri horrentzat zamatsua da kategoria hori kotxeko lepoan eramatea; gainera, zelako zama kentzen dugun gainetik karteltxo madarikatu hori kendu ahal dugunean.
Gure hizkuntzak ondo baino hobeto adierazten du zer den euskalduna (euskara duena), beraz, euskaraz dakienak ikasi duelako bere bizitzan zehar noiz arte eraman behar du L madarikatua? Hona hemen artikulua ea zer deritzozuen.
Euskaldunberritik, euskaldun herrira
Iker Salaberria Urkizu | 2015-11-20 | 11:53:53
Kategorizatzeak sailkatzea, bereiztea dakar. Gure mundua antolatzeko, ulertzeko, gauzak izendatu eta kategorizatzen ditugu. Ezaguna da Fran Boas antropologoak eskimalek Inuit hizkuntzan elurra bereizteko ehundaka kategoria desberdin erabiltzen zituztela ezagutzera eman zuela. Normala, gure kasuan ez bezala, euren egunerokotasunean elur mota desberdinak bereizteak garrantzia berezia hartzen baitu. Hortaz, kategorizazioa errealitatea ulertzeko erabiltzen den bezala, kategorizazioak errealitatea sortzen du. Guk soilik elurra ikusten dugun lekuan, Inuitet elur mota diferenteak ikusten baitituzte.
Kategorizazio, sailkatze, bereizte horiek ez dira hutsalak askotan, ez dira neutroak. Ez da aspaldikoa gurean, 'maketo' edo 'casero' kategorien erabilera. Adibide horiek emanda, azalpenak soberan...
Kategorizazioak sortzen duen beste fenomeno bat, 'gu' eta 'haiek' bereiztearena da. Kategoria bat (demagun, 'euskaldunak') eraikitzeko, 'ez kategoria' bat ('ez euskaldunak'='erdaldunak') bereiztea ezinbestekoa baita. Gu ez garen guztiak dira haiek, nahiz eta akaso, haiek horien barruan, azpimultzo desberdinak egon. Horregatik, garrantzia berezia hartzen du kategorien eta bereizketa-ardatzen eraikuntza horrek. Gutartasuna bera eraikitzeko, komunitate, kolektibo gisa, baina baita, gutartasun horren baitan nortzuk sartzen diren eta nortzuk ez definitzeko, gutartasun hori zenbateraino zabaltzen den definitzeko.
Gatozen, bada, gurera. Gatozen, euskaldunberrien kategoriara. Azken boladan errekonozitu, goratu beharrekoa dela entzun dugu. Ta, nago ni, justu desagerrazi, akabatu beharrekoa dela.
Eta uler dadila ez natorrela heldutan euskara ikasteko ahalegina egin dutenei ezer ukatzera, euren ahalegina zoriondu eta errekonozitu behar ez denik esatera. Ezta hurrik eman ere! Jende hori guztia kategorizatzeko, bereizteko, 'euskaldunberri' kategoria erabiltzeaz ari naiz. Zergatik ez ditugu gutartzen, zergatik ez zuzenean 'euskaldun' izendatzen?
'Hiztun berrien hizkuntza-identitatea'ren inguruan hainbaten artean eginiko ikerketaren inguruan Ane Ortegari eta Estibalitz Amorrorturi entzun diogu, euskaldunberri, euskaldun eta euskaldun zahar kategoriek legitimazio continumm-a osatzen dutela. Euskaldunberri gisa euren burua ikusten dutenak izanik, legitimazio ardatz horretan ahulen, legitimazio txikienarekin ikusten dutenak euren burua. Are gehiago, kontuan hartzen bada, atzera-bueltarik gabeko kategoria batean harrapatuta daudela (hemen, gogoeta osagarriak). Familian euskara jaso ez dutela eta, ezingo dutela sekula legitimazio handiena sentitu eta euskaldun zahar izan (2 urtetatik euskaraz ikasi arren!). Ondorio gisa, zera zioten: lan handia egiteke dago oraindik, euren burua benetako euskaldun modura hartzen ez dutenen artean, auto-pertzepzio hori aldatzea nahi bada.
Beraz, mesede egiten al digu euskaldunberri, euskaldun eta euskaldun zahar bereizketak? Ez ote litzateke egokiagoa guztiak euskaldunon multzoan sartzea? Ez ote lieke ba horrek euskara ikasi duten horiei euskaldun izatea, sentitzea erraztuko?
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina